Çalışanların Krize Gösterdikleri Tepkiler ile Psikolojik Dayanıklılık ve Özbakım Gücü

Adams, R. E., Figley, C. R., & Boscarino, J. A. (2008). The compassion fatigue scale: Its use with social workers following urban disaster. Research on Social Work Practice, 18(3), 238–250. https://doi.org/10.1177/1049731507310190

Akdağ, G. C. (2019). Afet ve acil durum yönetiminde Kaiser tehlike ve zarar görebilirlik analiziyle güvenli hastane kavramının incelenmesi (Tez No. 560283) [Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Aker, A. T., & Önen, P. (2006). Travma sonrası stres bozukluğu. Türkiye Klinikleri Internal Medicine Sciences, 2(12), 52–63.

Akın, M. (2020). Afet ve acil durumlarda etkin kriz yönetimi (Tez No. 619863) [Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Akyol, A. D., & Karadakovan, A. (2002). Hemodiyalize giren hastaların yaşam kalitesi ve öz bakım gücü ile bunlar üzerine etkili değişkenlerin incelenmesi. Ege Tıp Dergisi, 41(2), 97–102.

Al-Naser, F., & Everly Jr, G. S. (1999). Prevalence of posttraumatic stress disorder among Kuwaiti firefighters. International Journal of Emergency Mental Health.

Altan, B. (2020). Ruh sağlığı çalışanlarında ikincil travmatik stres ile uyum bozucu şemalar, çocukluk çağı travmaları ve mesleki ve sosyodemografik değişkenlerin ilişkileri (Tez No. 646341) [Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Altekin, S. (2014). Vicarious traumatization: An investigation of the effects of trauma work on mental health professionals in Turkey (Tez No. 376494) [Doktora Tezi, Boğaziçi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Altundal, Ü. (2023). Kovid-19 tanısı almış ve almamış olan bireylerde travma sonrası büyüme, psikolojik dayanıklılık ve Kovid-19 korkusu arasındaki ilişki. Uluslararası Anadolu Akademik Çevrimiçi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 12–25.

Angeler, D., Allen, C., & Persson, M. (2018). Resilience concepts in psychiatry demonstrated with bipolar disorder. International Journal of Bipolar Disorders, 6(2). https://doi.org/10.1186/s40345-017-0112-6

Azar, M. F. G., & Bermas, H. (2015). Comparison of neurosis, loneliness, and resilience between individuals with diabetes and normal people. International Journal of Humanities and Cultural Studies, Special Issue (December), 1157–1167. ISSN 2356-5926.

Baker, A. (2012). Training the resilient psychotherapist: What graduate students need to know about vicarious traumatization. Journal of Social, Behavioral, and Health Sciences, 6(1), 1–12.

Berger, W., Coutinho, E. S. F., Figueira, I., Marques-Portella, C., Luz, M. P., Neylan, T. C., ... & Mendlowicz, M. V. (2012). Rescuers at risk: A systematic review and meta-regression analysis of the worldwide current prevalence and correlates of PTSD in rescue workers. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 47(6), 1001–1011. https://doi.org/10.1007/s00127-011-0408-2

Bride, B. E. (2007). Prevalence of secondary traumatic stress among social workers. Social work, 52(1), 63-70.

Bride, B. E., Smith Hatcher, S., & Humble, M. N. (2009). Trauma training, trauma practices, and secondary traumatic stress among substance abuse counselors. Traumatology, 15(2), 96-105.

Canatan, K. (2021). Pandemi kıskacında günlük hayat, beden ve otorite. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi/The Journal of International Social Research.

Cansel, N., & İknur, U. (2022). Post-traumatic stress and associated factors among healthcare workers in the early stage following the 2020 Malatya-Elazığ earthquake. Konuralp Tıp Dergisi, 14(1), 81–91.

Carlson, E. B., & Ruzek, J. (2003). Effects of traumatic experiences. National Center for PTSD, Department of veterans affairs

Carlson, E. B., Dalenberg, C., & McDade-Montez, E. (2012). Dissociation in posttraumatic stress disorder part I: Definitions and review of research. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 4(5), 479.

Chew, N. W. S., Lee, G. K. H., & Tan, B. Y. Q. (2020). A multinational, multicentre study on the psychological outcomes and associated physical symptoms amongst healthcare workers during COVID-19 outbreak. Brain, Behavior, and Immunity, 88, 559–565. https://doi.org/10.1016/j.bbi.2020.04.049

Choi, G. Y. (2011). Organizational impacts on the secondary traumatic stress of social workers assisting family violence or sexual assault survivors. Administration in Social Work, 35(3), 225–242.

Cole-King, A., & Dykes, L. (2020). Wellbeing for HCWs during COVID-19 [Internet]. [Erişim tarihi: 7 Mayıs 2023]. Erişim adresi: https://www.lindadykes.org/covid19

Cozzarelli, C. (1993). Personality and self-efficacy as predictors of coping with abortion. Journal of Personality and Social Psychology, 65(6), 1224.

Çetinkaya Büyükbodur, A. (2018). Sosyal hizmet uzmanlarında psikolojik dayanıklılık ve ikincil travmatik stresin incelenmesi (Tez No. 497869) [Doktora Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Çoban, H. (2020). Afet çalışanlarında psikolojik dayanıklılık ve stresle başa çıkma düzeyi (Tez No. 644216) [Yüksek Lisans Tezi, Bezm-i Alem Vakıf Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Çolak, B., Şişmanlar, Ş. G., Karakaya, I., Eti̇ler, N., & Bi̇çer, Ü. (2012). Çocuk cinsel istismarı olgularını değerlendiren meslek gruplarında dolaylı travmatizasyon. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13(1).

Deighton, R. M., Gurris, N., & Traue, H. (2007). Factors affecting burnout and compassion fatigue in psychotherapists treating torture survivors: is the therapist's attitude to working through trauma relevant?. Journal of traumatic stress, 20(1), 63-75.

Demirbaş-Kurtoğlu, H. (2023). 2023 Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası depremzedelerde posttravmatik stres bozukluğu, depresyon ve anksiyete bozukluğu yaygınlığının araştırılması (Tez No. 817752) [Tıpta Uzmanlık Tezi, Gaziantep Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93–102.

Eke, İ. (2007). Travma sonrası stres bozukluğu. Davranış Bilimleri Enstitüsü Travma Merkezi, İstanbul.

Erdener, M. (2019). Afet alanında çalışan profesyonellerin psikolojik dayanıklılık ve ikincil travmatik stres düzeylerinin incelenmesi (Tez No. 552945) [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Eriksson, C. B., Kemp, H. V., Gorsuch, R., Hoke, S., & Foy, D. W. (2001). Trauma exposure and PTSD symptoms in international relief and development personnel. Journal of Traumatic Stress, 14(1), 205–212.

Farooqui, M., Quadri, S. A., & Suriya, S. S. (2017). Posttraumatic stress disorder: A serious post-earthquake complication. Trends in Psychiatry and Psychotherapy, 39(2), 135–143. https://doi.org/10.1590/2237-6089-2016-0029

Figley, C. R. (1995). Compassion fatigue: Toward a new understanding of the costs of caring.

Figley, C. R. (2002). Compassion fatigue: Psychotherapists' chronic lack of self-care. Journal of Clinical Psychology, 58(11), 1433–1441.

Francis, K. T. (2013). Secondary traumatic stress in correctional psychologists (Publication No. 3564213) [Doctoral dissertation, Alliant International University]. ProQuest Dissertations & Theses Global.

Frey, M. A., & Fox, M. A. (1990). Assessing and teaching self-care to youths with diabetes mellitus. Pediatric Nursing, 16(6), 597–599.

Giatras, C. D. (2000). Personality hardiness: A predictor of occupational stress and job satisfaction among California fire service personnel. California State University, Long Beach.

Goyal, K., Chauhan, P., Chhikara, K., Gupta, P., & Singh, M. P. (2020). Fear of COVID 2019: First suicidal case in India!. Asian Journal of Psychiatry, 49.

Gökçe, G., & Yılmaz, B. (2017). Afetlerde yardım çalışanları: İkincil travmatik stres ve başa çıkma. Turkiye Klinikleri Journal of Psychology-Special Topics, 2(3), 198–204.

Güngörmüş, K., Okanlı, A., & Kocabeyoğlu, T. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 6(1), 9–14.

Günüşen, N., & Üstün, B. (2010). Türkiye'de ikinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan hemşire ve hekimlerde tükenmişlik: Literatür incelemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3(1), 40–51.

Gürdil, G. Y., & Erden, G. T. D. (2014). Üstlenilmiş travma ve ikincil travmatik stresin travmatik yaşantılara müdahale eden bir grup üzerinde Geştalt temas biçimleri çerçevesinde değerlendirilmesi (Tez No. 381821) [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Gürkan, A., & Yalçıner, N. (2017). Sağlık çalışanlarında ikincil travmatik stres. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 90–95.

Haksal, P. (2007). Acil servis personelinde görülen ikincil travmatik stres düzeyinin disosiyasyon düzeyi, sosyal destek algısı ve başa çıkma stratejileri açısından incelenmesi (Tez No. 229095) [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Hargrave, P. A., Scott, K. M., & McDowall, J. (2006). To resolve or not to resolve: Past trauma and secondary traumatic stress in volunteer crisis workers. Journal of Trauma Practice, 5(2), 37-55.

Hatcher, S. S., Bride, B. E., Oh, H., King, D. M., & Catrett, J. J. F. (2011). An assessment of secondary traumatic stress in juvenile justice education workers. Journal of Correctional Health Care, 17(3), 208-217.

Heather, J. (2002). Defeating compassion fatigue [Electronic version]. Chronicle of Philanthropy, 14(12), 37–40.

Hesse, A. R. (2002). Secondary trauma: How working with trauma survivors affects therapists. Clinical social work journal, 30(3), 293-309.

Hiçdurmaz, D., & Üzar-özçetin, Y. S. (2020). COVID-19 pandemisinde ön safta çalışan hemşirelerin ruhsal sağlığının korunması ve ruhsal travmanın önlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 7(Özel Sayı), 1-7.

Hooper, C., Craig, J., Janvrin, D. R., Wetsel, M. A., & Reimels, E. (2010). Compassion satisfaction, burnout, and compassion fatigue among emergency nurses compared with nurses in other selected inpatient specialties. Journal of Emergency Nursing, 36(5), 420–427.

Huang, J. Z., Han, M. F., & Luo, T. D. (2020). Mental health survey of 230 medical staff in a tertiary infectious disease hospital for COVID-19. Zhonghua Lao Dong Wei Sheng Zhi Ye Bing Za Zhi, 38, 192–195.

Işık, M., Kırlı, U., & Özdemir, P. G. (2021). COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarının ruh sağlığı. Türk Psikiyatri Dergisi, 32(4).

Işıklı, S. (2006). Travma sonrası stres belirtileri olan bireylerde olaya ilişkin dikkat yanlılığı, ayrışma düzeyi ve çalışma belleği uzamı arasındaki ilişkiler (Tez No. 173840) [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Janoff-Bulman, R. (2004). Posttraumatic growth: Three explanatory models. Psychological Inquiry, 15(1), 30–34.

Janssen, D. J., Franssen, F. M., Wouters, E. F., Schols, J. M., & Spruit, M. A. (2011). Impaired health status and care dependency in patients with advanced COPD or chronic heart failure. Quality of Life Research, 20(10), 1679–1688.

Joinson, C. (1992). Coping with compassion fatigue. Nursing, 22(4), 116–118.

Kahil, A. (2016). Travmatik yaşantıları olan bireylere yardım davranışında bulunan profesyonel ve gönüllülerin ikincil travmatik stres düzeylerinin incelenmesi (Tez No. 423516) [Yüksek Lisans Tezi, Ufuk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Kahil, A., & Palabıyıkoğlu, N. R. (2018). İkincil travmatik stres. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 10(1), 59–70.

Karakaya, I., Ağaoğlu, B., Coşkun, A., Şişmanlar, Ş. G., & Öc, Ö. Y. (2004). Marmara depreminden üç buçuk yıl sonra ergenlerde TSSB, depresyon ve anksiyete belirtileri. Türk Psikiyatri Dergisi, 15(4), 257–263.

Kavaklılar, E. Z. (2023). Okul psikolojik danışmanlarında ikincil travmatik stres ve başa çıkma: Nitel bir yaklaşım (Tez No. 774949) [Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Kaya, N. (2015). Sağlık çalışanlarında ruhsal travma belirtilerinin incelenmesi (Van Depremi örneği) (Tez No. 413641) [Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Kazan, H. (2021). Dijital habercilik bağlamında trajik haberlerde etik ve bireyler üzerindeki etkisi üzerine bir araştırma. International Journal of Social Inquiry, 14(2), 661–692.

Kobasa, S. C. (1982). Commitment and coping in stress resistance among lawyers. Journal of Personality and social Psychology, 42(4), 707.

Kordalı, G. (2021). Pandemi sürecinde çalışanlara yönelik riskler, çalışana destek ve öz bakım. İdeal Sosyal Hizmet. https://idealsosyalhizmet.com

Kutluoğlu Karayel, H. (2018). Kriz bölgelerindeki insani yardım çalışanlarında görülen psikolojik problemler ve çözümleri. İNSAMER Araştırma, 71.

Lerias, D., & Byrne, M. K. (2003). Vicarious traumatization: Symptoms and predictors. Stress and Health: Journal of the International Society for the Investigation of Stress, 19(3), 129-138.

Maddi, S. R. (1999). The personality construct of hardiness: I. Effects on experiencing, coping, and strain. Consulting psychology journal: practice and research, 51(2), 83.

Maslach, C., Schaufeli, W.B. ve Leiter, M.P. (2001), Job burnout, Annu. Rev. Psychol,. 52, 397-422.

Nen, S., Astbury, J., Subhi, N., Alavi, K., Lukman, Z. M., Sarnon, N., ... & Mohamad, M. S. (2011). The impact of vicarious trauma on professionals involved in Child Sexual Abuse cases (CSA). Pertanika Journal of Social Sciences & Humanities, 19.

Orem, D. E., & Vardiman, E. M. (1995). Orem's nursing theory and positive mental health: Practical considerations. Nursing Science Quarterly, 8(4), 165–173.

Orhan, G. (2020). Cinsel istismar mağduru çocukların adli görüşmesini yürüten profesyonellerin ikincil travmatik stres, tükenmişlik ve mesleki doyum düzeyleri ile ilişkili değişkenler: Türkiye örneği (Tez No. 619946) [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Önder, D. (2022). 2020 İzmir depremi sonrası depremzedelerin travma sonrası stres, klostrofobi gelişimi ve psikolojik dayanıklılık açısından değerlendirilmesi (Tez No. 759694) [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Özdemir, S. U. (2019). Şefkat yorgunluğu ölçeği’nin Türkçe geçerlilik ve güvenilirliği (Tez No. 609791) [Yüksek Lisans Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Öztürk, M. (2009). Ruh sağlığı ve bozuklukları (Cilt 1, s. 503).

Pak, M. D., Özcan, E., & Çoban, A. İ. (2017). Acil servis çalışanlarının ikincil travmatik stres düzeyi ve psikolojik dayanıklılığı. Journal of International Social Research, 10(52).

Palm, K. M., Polusny, M. A., & Follette, V. M. (2004). Vicarious traumatization: Potential hazards and interventions for disaster and trauma workers. Prehospital and disaster medicine, 19(1), 73-78.

Pollock, J. L. (1989). How to build a person: A prolegomenon. MIT press.

Pour, A. H., Gökçe, S., & Kunter, D. (2016). Kalp yetersizliği olan hastalarda öz bakım davranışlarının değerlendirilmesi. F.N. Hemşirelik Dergisi, 24(2), 66–71.

Rutter, M. (2012). Resilience as a dynamic concept. Development and Psychopathology, 24, 335–344. https://doi.org/10.1017/S0954579412000028

Sakarya, D., & Güneş, C. (2013). Van depremi sonrasında travma sonrası stres bozukluğu belirtilerinin psikolojik dayanıklılık ile ilişkisi. Kriz Dergisi, 21(1), 25–32.

Salston, M., & Figley, C. R. (2003). Secondary traumatic stress effects of working with survivors of criminal victimization. Journal of Traumatic Stress, 16(2), 167–174.

Sargın, N. (2020). Travmatik günler: Corona günleri. MHP KACEP. http://www.mhpkacep.org/index.php?sayfa=icerik&icerik=1041

Sargın, N., & Demirelli, M. A. (2023). Psikososyal destek ve psikolojik ilk yardım. Current Research and Reviews in Psychology and Psychiatry, 3(2), 81–92.

Schwartz, R. (2008). Working conditions and secondary traumatic stress. Yeshiva University, Wurzweiler School of Social Work, New York.

Schwind, J. S., Norman, S. A., & Brown, R. (2019). Association between earthquake exposures and mental health outcomes in Phulpingdanda village after the 2015 Nepal earthquakes. Community Mental Health Journal, 55, 1103–1113.

Showalter, S. E. (2010). Compassion fatigue: What is it? Why does it matter? Recognizing the symptoms, acknowledging the impact, developing tools to prevent compassion fatigue, and strengthening professionals already suffering from the effects. American Journal of Hospice and Palliative Care, 27(4), 239–242.

Solmaz, A., & Kutlu, A. (2023). Kovid-19 salgını döneminde hemşirelerdeki şefkat yorgunluğu ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(3), 161–173. https://doi.org/10.34087/cbusbed.1023036

Sommer, C. A. (2008). Vicarious traumatization, trauma‐sensitive supervision, and counselor preparation. Counselor Education and Supervision, 48(1), 61–71.

Suomalainen, L., Haravuori, H., Berg, N., Kiviruusu, O., & Marttunen, M. (2011). A controlled follow-up study of adolescents exposed to a school shooting–Psychological consequences after four months. European Psychiatry, 26(8), 490-497.

T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). COVID-19 (SARS-CoV-2 enfeksiyonu) rehberi. https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf

Tanrıverdi, Ö., & Tanrıverdi, S. (2021). COVID-19'un sağlık çalışanlarının ruh sağlığına etkisi ve ruhsal travmaların önlenmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 8(3), 245–248.

Tedeschi, R. G., & Calhoun, L. G. (2008). Beyond the concept of recovery: Growth and the experience of loss. Death Studies, 32(1), 27–39.

Temel, B., & Erkoç, A. (2023). Koronavirüs salgını koşullarında hemşirelerde tükenmişlik ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki. YBH Dergisi, 4(3), 19–39.

Thomas, L. R., Ripp, J. A., & West, C. P. (2018). Charter on physician well-being. JAMA, 319, 1541–1542.

Wee, D., & Myers, D. ( 2002). Response of mental health workers following disaster: The Oklahoma City bombing. In C.R. Figley (Ed.), Treating compassion fatigue. New York: Brunner/Rutledge.

Woods, S. J., Hall, R. J., Campbell, J. C., & Angott, D. M. (2008). Physical health and posttraumatic stress disorder symptoms in women experiencing intimate partner violence. Journal of Midwifery & Women’s Health, 53(6), 538–546.

Yeşil, A. (2010). 112 acil sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık çalışanlarında ruhsal travma ve ilişkili sorunların yaygınlığı (Tez No. 288977) [Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Yılmaz, B., & Şahin, N. H. (2007). Arama-kurtarma çalışanlarında travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyüme. Türk Psikoloji Dergisi, 22(59), 119.

Zara, A. (2011). Krizler ve travmalar. (A. Zara, Ed.) Yaşadıkça psikolojik sorunlar ve başa çıkma yolları içinde (ss. 91–121). İmge Kitabevi Yayınları.